آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
کد مطلب: 303
سفر به دنیای مسلمانان
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲ مهر ۱۳۹۱ ساعت ۰۸:۳۸
«موقوفه ملی علوم انسانی آمریكا» و «انجمن كتابخانه های آمریكا» برنامه ای را با نام «سفر به دنیای مسلمانان» از مجموعه برنامه های «پل فرهنگی» آغاز كرد. این برنامه بر تاریخ و فرهنگ مسلمانان در آمریكا و جهان تمركز دارد. موقوفه ملی علوم انسانی كتاب ها رایگان، فیلم ها و منابع آنلاین را به منظور بهبود مجموعه های كتابخانه ای و توانمندسازی خلق برنامه های نوین ارائه می دهد.
این برنامه برگرفته از سخرانی «جیم لیچ» رئیس موقوفه و مبتكر برنامه پل فرهنگی می باشد، كه بر اهمیت تمدن در زندگی آمریكایی و نقش كتابخانه ها در پرورش گفتگوهای بین جوامع تأكید دارد كه این شیوه خود علوم انسانی را به شیوه های جدید وارد جامعه می كند. لیچ می گوید: «هیچ نهادی مدنی تر یا متمدن تر از كتابخانه های عمومی نیست...»
«سفر به دنیای مسلمانان» یكی از مهمترین برنامه هایی است كه توسط موقوفه ملی علوم انسانی در راستای برنامه بررسی ادیان ارائه شد. از تمام كتابخانه های عمومی، انجمن دانشكده ها، كتابخانه های آكادمیكی، شوراهای ایالتی علوم انسانی دعوت به مشاركت در این برنامه شده است. آخرین مهلت ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۲ می باشد.
برنامه سفر به دنیای مسلمانان به دنبال جمع آوری منابع كتابخانه ای می باشد كه دورنمای مختلف، افراد، مكان سكونت، تاریخ، عقاید، افعال و فرهنگ مسلمانان در آمریكا و جهان را برای كتابخانه های ملی فراهم سازد. هر چند كه صدها كتاب، فیلم، مقالات نشریه ای و منابع اینترنتی در خصوص موضوعات فوق وجود دارد اما منابع ارائه شده در این برنامه برای استفاده عموم توسط كارشناسان صورت گرفته شده است.
این برنامه حول پنج موضوع اصلی كه هر كدام توسط دانشمندان برجسته ایجاد شده است، می چرخد:
داستان های آمریكایی:
مبتكر: كاظم غنایی بصیری (كالج رید)
در حالی كه بیشترین حضور مسلمان در آمریكا به سال ۱۹۶۰ بر می گردد، مسلمانان بخشی از تاریخ این كشور را از زمان استعمار آمریكا تا كنون تشكیل می دهند.
كتاب ها:
ـ انقلابی بی صدا: لیلا احمد
ـ شاهزاده ای در میان بردگان: تری آلفرد
ـ مسلمانان در ایالات متحده: ادوارد ای. كروتیس
ـ ایمان: ابوپاتل
تاریخ مشترك:
مبتكر: گانكارلو كاسال/ دانشگاه میناسوتا
قرن ها قبل از افول دوران مدرن، دنیا به طور شگفت انگیزی به هم پیوسته بود. مطالعه این موضوع راهی را برای درك بهتر گذشته فراهم می آورد. گذشته ای كه در آن اسلام و جهان غرب محصول تنیده شدن مشتركات بین المللی بوده اند.
كتاب ها:
ـ خانه خرد: چگونه مسلمانان عرب دانش باستان را حفظ كردند و رنسانس را به ما اهدا كردند: جیم الخلیل
ـ در سرزمین عتیق: آمیتوا گوش
ـ زمانی كه آسیا جهان بود: استوارت گرودون
ـ حسن ابن محمد الوزان فاسی: امین مألوف، ترجمه: پیتر اسلوگلت
ـ زیور جهان: ماریاوزا منوكال
بازتاب ادبی:
مبتكر: لیلا گلستانه آستین/ دانشگاه چاتر هایكیتر
اسلام منبع الهام بخش تجارب و درك مسلمانان و راهنمای زندگی آنان است. مطالعه این موضوع می تواند بازتاب كننده مفاهیم پارسایی و همگانی مانند حكومت داری، خرد و هویت باشد.
كتاب ها:
ـ مناره: لیلا ابوالعلا
ـ هزار و یك شب: محسن مهدی، ترجمه حسین هداوی
ـ روایات حرم سراها: فاطمه مرینسی
ـ برف: اورهان پامدك، ترجمه: مائورین نریلی
مسیر ایمان:
مبتكر: فردریك ام دنی: دانشگاه كلورادو
پیروی از راه درست به منظور تكامل روحی و موفقیت یكی از اصول كلیدی اسلامی می باشد. مطالعه این موضوع به بررسی نیازهای اساسی فراگیری و اطاعت از احكام قرآن و پیروی از آموزه های محمد [(ص)] و مشاركت در مراسم رسمی، خواهد پرداخت. آنچه در اینجا معرفی شده است شامل جوانترین دین ابراهیمی، مسیرهای مختلفی كه توسط سنی ها و شیعه و صوفیه پیروی می شود، نیز می باشد.
كتاب ها:
ـ معرفی كوتاه از زندگانی محمد [(ص)]: جاناتان ای. سی. برون
ـ داستان های قرآنی: تاریخ و جایگاه آن در زندگی مسلمانان: انگرید متسون
ـ فرزندان ابراهیم: یهودیت، مسیحیت، اسلام: اف ای. پیترز
ـ هنر حج: ونیتاپورتر
مولوی: شاعر و عارف: رینولد ای نكلسون
دیدگاه:
مبتكر: دویرا آموس، خبرنگار بین المللی
روزنامه ها هر روز اخبار گوناگونی از درگیری ها، جنگ و هرج و مرج را به خوانندگان جهان غرب اطلاع رسانی می كنند اما این اخبار جزئیات بسیار كمی از چگونگی زندگی مردم در اسلام آباد، قاهره، فاس یا تهران را با ما می دهد. با مطالعه این موضوع می توان آگاهی و دید كاملی از شیوه زندگی مسلمانان بدست بیاوریم.
كتاب ها:
ـ در سرزمین مروان: هشام مطر
ـ روایات حرم سراها: فاطمه مرنیسی
ـ پرسپولیس: داستان های كودكانه: مرجان ساتراپی
ـ كاخ سنگی: آنتونی شوید
ـ آیات شكسته: كامیلا شمس
ـ هنر، معماری، فیلم
ـ هنر حج: ونتیا پورتر
ـ هنر اسلامی: جاناتان بلوم و شلیا بلیر
ـ هنر اسلامی: آینه جهان نامرئی (فیلم) محصول ۲۰۱۱
ـ شاهزاده در میان بردگان (فیلم) محصول ۲۰۰۷
ـ قرآن در قلب (فیلم) محصول ۲۰۱۱
تحلیل:
در روند مطالعه دقیق رصد مربوط به «سفر به دنیای مسلمانان» توجه به نکات ذیل خالی از لطف نیست:
یکی از مجریان اصلی این پروژه در ایالات متحده امریکا «موقوفه ملی علوم انسانی آمریکا» است. توجه به این مساله نشان می دهد که تمدن غرب چگونه به دنبال آن است که از تمامی ظرفیت های خود ـ حتی ظرفیت های مذهبی ـ برای نیل به اهدافش ـ ولو اهداف ضد مذهبی ـ استفاده نماید. به این بیان که سنت «وقف» که برگرفته از تعالیم ادیان الهی و سفارشات انبیای عظام ـ نظیر حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی(ع) و پیامبر خاتم(ص) ـ است نیز در خدمت توسعه علوم انسانی ـ بخوانید ضد انسانی ـ غربی قرار می گیرد. نکته تاسف بار این است که در نقطه مقابل و در روند تمدن سازی اسلامی تا کنون از چنین ظرفیت هایی کاملاً غفلت شده است. به عنوان مثال در کشور ایران اسلامی هیچ مؤسسه ملی ای که مبتنی بر وقف برای تولید علوم انسانی اسلامی شکل گرفته باشد وجود خارجی ندارد. با اینکه اصل تشریع وقف از سوی خداوند متعال برای توسعه تقرب و تعبد در عالم بوده است. امری که هدف اصلی تمدن اسلامی است.
عنوان این برنامه تحت نام پروژه ای جامع به نام «پل فرهنگی» تعریف شده است. روشن است که روح حاکم بر تمدن غرب، ظلم و استکبار است. بنابراین هر گونه ارتباط ـ و به اصطلاح پلی ـ که بین ایشان و سایر فرهنگ ها برقرار می شود قطعا در پی نوعی غارت گری است. بر این اساس نباید با نگاه ساده انگارانه به این قضیه نگاه کرد و پنداشت که ایشان حقیقتا در پی نوعی تعامل فرهنگی عادلانه و مبتنی بر اصول عزت، حکمت و مصلحت با دنیای اسلام هستند. بلکه این حرکت ایشان نوعی شناسایی برای زمینه سازی هجوم فرهنگی، سیاسی، اقتصادی آتی می باشد. پس باید هوشمندانه و با مراقبت کامل به رصد این اقدام دشمن پرداخت.
اصلی ترین کارکرد این برنامه جمع آوری منابع کتابخانه ای، تعریف شده است. نه سایر منابع و در حوزه های دیگر. نباید این امر را تنها به معنای اهمیت منابع کتابخانه ای نسبت به سایر منابع جمع آوری اطلاعات ـ خصوصا منابع مدرن ـ از سوی ایشان تلقی نمود. بلکه این به معنای این است که تمدن رقیب در این زمینه احساس ضعف و عقب ماندگی دارد. به این بیان که آن تسلطی که بر منابع سمعی ـ بصری و اینترنتی دنیای اسلام دارند نسبت به منابع کتابخانه ای وجود ندارد. پس برای حفظ «تعادل اطلاعاتی» خود در باره مسلمانان و پیش گیری از غافل گیری دوباره ـ نظیر غافل گیری در بیداری اسلامی که تحلیل گران غربی یکی از علل آن را عدم اطلاعات کافی از دنیای اسلام می دانند ـ به این برنامه پرداخته اند.
منابع کتابخانه ای از پایه ای ترین بنیاد های فرهنگی هر تمدنی است. تمدن غرب سابقه شرم آور گسترده ای در غارت این منابع در قرون غفلت دنیای اسلام داشته است. می توان این امر را نیز در حقیقت نوعی «جاسوسی فرهنگی در بنیادی ترین لایه های تمدنی» دانست. شاید به جا باشد با آگاهی مسوولان فرهنگی کشور ایران و سایر کشورهای اسلامی نسبت به این نفوذ به ظاهر فرهنگی اخطار داده شود. اصلا مگر غربی ها تمامی منابع کتابخانه ای خود را به راحتی در اختیار محققین دنیای اسلام قرار می دهند که دنیای اسلام با این برنامه فوق العاده مشکوک و خطرناک با تسامح و تساهل و خوش بینی خام برخورد نماید.
در هر حال سخن در باب این گونه برنامه های دشمن که به نظر می رسد زمینه سازی فتنه بعدی تمدن سلطه علیه دنیای اسلام باشند؛ بسیار است...
علی میثمی تهرانی
