آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
کد مطلب: 212
كشورهاي جديدي پا به عرصه دانش گذاشته اند
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۰ فروردين ۱۳۹۱ ساعت ۱۲:۵۴
طبق گزارش انجمن سلطنتي بريتانيا گروه جديدي از كشورهاي جهان به رهبري چين كه كشورهايي همچون هند و برزيل پيرو آن مي باشند به عنوان قدرتهاي اصلي دانش در رقابت با كشورهاي ابرقدرت دانش مانند آمريكا، كشورهاي اروپاي غربي و ژاپن پا به عرصه دانش نهاده اند.
اين گزارش چند كشور را كه به سرعت در عرصه دانش ظاهر شده اند و با هيچ يك از پايگاه هاي توانمند علمي رابطه و مشاركتي ندارند به رسميت نشناخته است. از جمله اين كشورها مي توان به ايران، تونس و تركيه اشاره كرد. گزارش بر اهميت رشد همكاري هاي بين المللي كه تأثير گذار بر عرصه دانش و توانايي آن در حل چالش هاي جهاني همچون امنيت انرژي، تغييرات آب و هوايي و نابودي گونه هاي زيستي مي باشد تأكيد دارد.
اين گزارش كه با عنوان «دانش، شبكه و كشورهاي جهان: همكاري هاي بين المللي علمي در قرن ۲۱» منتشر شده است به تحليل و بررسي اطلاعات بسيار زيادي از جمله روند انتشار آثار علمي كه محصول تمام كشورها مي باشد پرداخته است. گزارش به اين حقيقت اشاره مي كند رشد همكاري بين المللي چين در تعداد مقالات علمي كه در سر تا سر جهان منتشر شده است هم اكنون پس از رهبري علمي جهان كه توسط آمريكا صورت مي گيرد در جايگاه دوم جهاني قرار دارد.
كريس اسميت (Chris Llewellyn Smith FRS) رئيس گروه مشاوره اين هيئت مطالعاتي مي گويد: «جهان علم و دانش در حال تغيير مي باشد و كشورهاي جديدي به سرعت پديدار مي شوند. پس از ظهور چين در اين عرصه كشورهايي از جنوب شر آسيا، خاورميانه، شمال آفريقا و ديگر مناطق جهان نيز پاي خود را جلو نهادند. از افزايش تحقيقات و همكاري هاي علمي، كه مي تواند به حل چالش هاي جهاني كه ما هم اكنون با آن مواجه هستيم كمك كند خوش آمدگويي مي كنيم. هر ملتي در طول تاريخ اگر بخواهد منافع اقتصادي را كه سردمداري علمي جهاني را به ارمغان مي آورد در دست داشته باشد نمي تواند تنها به دست آوردهاي پيشين خود بسنده كند.
آمار و ارقام دستاوردهاي منتشر شده علمي كه توسط اين گزارش تجزيه و تحليل شده است نشان دهنده تغيير در سهم تأليف مقالات تحقيقاتي جهاني بين سال هاي ۲۰۰۳ ـ ۱۹۹۳ و ۲۰۰۸ ـ ۲۰۰۴ مي باشد. هر چند كه آمريكا هنوز سردمدار جهان مي باشد ليكن سهم تأليفات علمي جهاني اين كشور از ۲۶% به ۲۱% كاهش پيدا كرده است. چين از رتبه ششم به رتبه دوم ارتقاء پيدا كرده است و سهم تأليفاتش از ۴/۴% به ۲/۱۰% افزايش يافته است. اما بريتانيا كه سهم تأليفاتش مقدار كمي از ۱/۷% به ۵/۶% كاهش يافته است، هنوز در رتبه سوم جهاني جاي دارد.
گزارش انجمن سلطنتي به تجزيه و تحليل اطلاعات اسنادي (نقل قول هاي مورد استفاده در مقالات علمي) پرداخته است. اين اطلاعات اغلب ابزاري براي ارزيابي كيفي آثار علمي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين اطلاعات اسنادي بكار رفته در آثار علمي حاكي از آن است كه جامعه علمي به آثار منتشر شده بها مي دهد. در هر دوره ذكر شده آمريكا سردمدار علم بوده و بريتانيا در مكان بعدي قرار دارد، هر چند در مقايسه دوره دوم با دوره اول هر دو كشور در استفاده از آثار جهاني در اطلاعات اسنادي كم كاري نشان مي دهند. در اين گزارش به ظهور چين نيز اشاره شده است، هر چند كه اين ظهور منعكس كننده سرعت رشد در سرمايه گذاري هاي اين كشور يا آثار علمي آن نمي باشد.
با توجه به تحقيقات علمي كه بيش از هميشه در سر تا سر جهان در حال گسترش مي باشد، اين گزارش نشان مي دهد كه دانش رو به سوي جهاني شدن مي رود. علاوه بر درخشش زودگذر چين و ظهور نه چندان آشكار هند و برزيل در عرصه جهاني، اين گزارش حاكي از ظهور سريع علمي چند كشور مي باشد كه عبارت اند از:
تركيه: تركيه عملكرد علمي خود را با سرعتي همچون چين بهبود بخشيده است. هزينه بخش تحقيق و توسعه بين سال هاي ۱۹۹۵ و ۲۰۰۷ شش برابر شده است، كه طي اين مدت تعداد پژوهشگران اين كشور ۴۳% افزايش يافته اند.
ايران: ايران سريع ترين كشور مي باشد، محصولات علميش در جهان افزايش چشم گيري داشته است كه تعداد آنها از ۷۳۶ اثر علمي در سال ۱۹۹۶ به ۲۳۸/۱۳ اثر در سال ۲۰۰۸ رسيده است. دولت ايران متعهد به انجام طرح جامع علمي شده است، كه شامل افزايش سرمايه سرمايه گذاري تا ۴% توليد ناخالص داخلي تا سال ۲۰۳۰ مي باشد.
تونس: تونس هزينه توليد ناخالص داخلي خود را در بخش تحقيق و توسعه از ۰۳/۰% در سال ۱۹۹۶ به ۲۵/۱% در سال ۲۰۰۹ افزايش داده است. اين كشور هزينه بخش تحقيق و توسعه ي خود را به منظور بازسازي ۶۲۴ واحد پژوهشي و ۱۳۹ آزمايشگاه تحقيقاتي افزايش داد است.
سنگاپور: سنگاپور هزينه هاي بخش تحقيق و توسعه ي خود بين سالهاي ۱۹۹۶ و ۲۰۰۷ به دو برابر افزايش داد. در حالي كه محصولات علمي خود را بين سال هاي ۱۹۹۶ و ۲۰۰۸ سه برابر كرده است.
قطر: قطر كشوري نسبتاً كوچك با حدود ۴/۱ ميليون نفر جمعيت و توليد ناخالص داخلي ۱۲۸ بيليون دلار مي باشد. اين كشور قصد دارد ۸/۲% توليد ناخالص داخلي خود را تا سال ۲۰۱۵ صرف كارهاي تحقيقاتي بكند.
گزارش در آخر به نقش همكاري هاي بين المللي علمي در خصوص حل چالش هاي كنوني مي پردازد.
پرفسور «ليويلين سميت» اظهار مي دارد: «موضوعات جهاني همانند تغييرات آب و هوايي اپيدمي هاي بالقوه، تنوع زيستي، غذا، آب و امنيت انرژي نياز به رويكردهاي جهاني دارد. اين چالش ها به هم وابسته و مرتبط مي باشند... . علم نقش مهمي را در تشخيص و تحليل اين چالش ها ايفا مي كند و بايد هم راستاي چشم اندازهاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي قرار بگيرد.»
اين گزارش كه با عنوان «دانش، شبكه و كشورهاي جهان: همكاري هاي بين المللي علمي در قرن ۲۱» منتشر شده است به تحليل و بررسي اطلاعات بسيار زيادي از جمله روند انتشار آثار علمي كه محصول تمام كشورها مي باشد پرداخته است. گزارش به اين حقيقت اشاره مي كند رشد همكاري بين المللي چين در تعداد مقالات علمي كه در سر تا سر جهان منتشر شده است هم اكنون پس از رهبري علمي جهان كه توسط آمريكا صورت مي گيرد در جايگاه دوم جهاني قرار دارد.
كريس اسميت (Chris Llewellyn Smith FRS) رئيس گروه مشاوره اين هيئت مطالعاتي مي گويد: «جهان علم و دانش در حال تغيير مي باشد و كشورهاي جديدي به سرعت پديدار مي شوند. پس از ظهور چين در اين عرصه كشورهايي از جنوب شر آسيا، خاورميانه، شمال آفريقا و ديگر مناطق جهان نيز پاي خود را جلو نهادند. از افزايش تحقيقات و همكاري هاي علمي، كه مي تواند به حل چالش هاي جهاني كه ما هم اكنون با آن مواجه هستيم كمك كند خوش آمدگويي مي كنيم. هر ملتي در طول تاريخ اگر بخواهد منافع اقتصادي را كه سردمداري علمي جهاني را به ارمغان مي آورد در دست داشته باشد نمي تواند تنها به دست آوردهاي پيشين خود بسنده كند.
آمار و ارقام دستاوردهاي منتشر شده علمي كه توسط اين گزارش تجزيه و تحليل شده است نشان دهنده تغيير در سهم تأليف مقالات تحقيقاتي جهاني بين سال هاي ۲۰۰۳ ـ ۱۹۹۳ و ۲۰۰۸ ـ ۲۰۰۴ مي باشد. هر چند كه آمريكا هنوز سردمدار جهان مي باشد ليكن سهم تأليفات علمي جهاني اين كشور از ۲۶% به ۲۱% كاهش پيدا كرده است. چين از رتبه ششم به رتبه دوم ارتقاء پيدا كرده است و سهم تأليفاتش از ۴/۴% به ۲/۱۰% افزايش يافته است. اما بريتانيا كه سهم تأليفاتش مقدار كمي از ۱/۷% به ۵/۶% كاهش يافته است، هنوز در رتبه سوم جهاني جاي دارد.
گزارش انجمن سلطنتي به تجزيه و تحليل اطلاعات اسنادي (نقل قول هاي مورد استفاده در مقالات علمي) پرداخته است. اين اطلاعات اغلب ابزاري براي ارزيابي كيفي آثار علمي مورد استفاده قرار مي گيرد. اين اطلاعات اسنادي بكار رفته در آثار علمي حاكي از آن است كه جامعه علمي به آثار منتشر شده بها مي دهد. در هر دوره ذكر شده آمريكا سردمدار علم بوده و بريتانيا در مكان بعدي قرار دارد، هر چند در مقايسه دوره دوم با دوره اول هر دو كشور در استفاده از آثار جهاني در اطلاعات اسنادي كم كاري نشان مي دهند. در اين گزارش به ظهور چين نيز اشاره شده است، هر چند كه اين ظهور منعكس كننده سرعت رشد در سرمايه گذاري هاي اين كشور يا آثار علمي آن نمي باشد.
با توجه به تحقيقات علمي كه بيش از هميشه در سر تا سر جهان در حال گسترش مي باشد، اين گزارش نشان مي دهد كه دانش رو به سوي جهاني شدن مي رود. علاوه بر درخشش زودگذر چين و ظهور نه چندان آشكار هند و برزيل در عرصه جهاني، اين گزارش حاكي از ظهور سريع علمي چند كشور مي باشد كه عبارت اند از:
تركيه: تركيه عملكرد علمي خود را با سرعتي همچون چين بهبود بخشيده است. هزينه بخش تحقيق و توسعه بين سال هاي ۱۹۹۵ و ۲۰۰۷ شش برابر شده است، كه طي اين مدت تعداد پژوهشگران اين كشور ۴۳% افزايش يافته اند.
ايران: ايران سريع ترين كشور مي باشد، محصولات علميش در جهان افزايش چشم گيري داشته است كه تعداد آنها از ۷۳۶ اثر علمي در سال ۱۹۹۶ به ۲۳۸/۱۳ اثر در سال ۲۰۰۸ رسيده است. دولت ايران متعهد به انجام طرح جامع علمي شده است، كه شامل افزايش سرمايه سرمايه گذاري تا ۴% توليد ناخالص داخلي تا سال ۲۰۳۰ مي باشد.
تونس: تونس هزينه توليد ناخالص داخلي خود را در بخش تحقيق و توسعه از ۰۳/۰% در سال ۱۹۹۶ به ۲۵/۱% در سال ۲۰۰۹ افزايش داده است. اين كشور هزينه بخش تحقيق و توسعه ي خود را به منظور بازسازي ۶۲۴ واحد پژوهشي و ۱۳۹ آزمايشگاه تحقيقاتي افزايش داد است.
سنگاپور: سنگاپور هزينه هاي بخش تحقيق و توسعه ي خود بين سالهاي ۱۹۹۶ و ۲۰۰۷ به دو برابر افزايش داد. در حالي كه محصولات علمي خود را بين سال هاي ۱۹۹۶ و ۲۰۰۸ سه برابر كرده است.
قطر: قطر كشوري نسبتاً كوچك با حدود ۴/۱ ميليون نفر جمعيت و توليد ناخالص داخلي ۱۲۸ بيليون دلار مي باشد. اين كشور قصد دارد ۸/۲% توليد ناخالص داخلي خود را تا سال ۲۰۱۵ صرف كارهاي تحقيقاتي بكند.
گزارش در آخر به نقش همكاري هاي بين المللي علمي در خصوص حل چالش هاي كنوني مي پردازد.
پرفسور «ليويلين سميت» اظهار مي دارد: «موضوعات جهاني همانند تغييرات آب و هوايي اپيدمي هاي بالقوه، تنوع زيستي، غذا، آب و امنيت انرژي نياز به رويكردهاي جهاني دارد. اين چالش ها به هم وابسته و مرتبط مي باشند... . علم نقش مهمي را در تشخيص و تحليل اين چالش ها ايفا مي كند و بايد هم راستاي چشم اندازهاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي قرار بگيرد.»
