آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
کد مطلب: 215
«جمعيت و كره ي زمين»
تاریخ انتشار : دوشنبه ۶ شهريور ۱۳۹۱ ساعت ۰۸:۴۷
رشد جمعيت جهان رو به افزايش است. اكثر كشورهاي توسعه يافته و اقتصادهاي نوظهور بايد ميزان مصرف خود را متوقف كنند و سپس آن را كاهش دهند، تا به جمعيت ۳/۱ ميليارد نفري زير خط فقر كمك كنند و خود را از فقر مطلق كه ناشي از مصرف گرايي مفرط به وجود آمده است، نجات دهند. در كنار اين راه كار آموزش و برنامه ريزي براي تنظيم خانواده بايد حمايت بين المللي شود تا جمعيت رو به رشد جهان متوقف شود. گزارش جديد انجمن سلطنتي بريتانيا با عنوان «مردم و كره زمين» نتيجه ۲۱ ماه مطالعه و بررسي اين پديده مي باشد.
«سرجان سلتون»، عضو انجمن سلطنتي و رئيس كارگروه اين پژوهش گفت: «جهان انتخاب واضح و روشني را در پيش روي خود دارد. مي توانيم با دو موضوع جمعيت و مصرف (مصرف گرايي) برخورد كنيم. مي توانيم ميزان استفاده از منابع را به روش هاي مساوي خواهانه ي مصرف تغيير دهيم. مي توانيم ارزش هاي اقتصادي را با معناي صحيح مصرف بازگو كنيم و مي توان به انسان هاي سرتاسر جهان كمك كنيم تا انتخاب صحيح و آزادانه اي از توليد تناسل اختيار كنند.»
«ما در نشست ۲۰+ ريودوژانيرو از تمام دولت ها خواستيم تا موضوع جمعيت را به دقت مورد توجه قرار دهند و متعهد شوند و آينده عادلانه اي را نه بر پايه مصرف گرايي مواد براي ملت هاي خود بلكه بر پايه نيازهاي جامعه جهاني در حال حاضر و در آينده بنا كنند.»
در اين گزارش روند مصرف يا به عبارتي ديگر چهار منبع اصلي مورد توجه و بررسي قرار گرفته هست. آمار ويژه مورد توجه قرار گرفته اين منابع شامل:
آب: مصرف آب كودكي كه در كشور هاي توسعه يافته زندگي مي كند ۵۰ ـ ۳۰ مرتبه بيشتر از كودكي است كه در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي كند، هم اكنون تخمين زده مي شود كه تا سال ۲۰۵۰، ۱۸۰۰ ميليون نفر در كشور يا مناطقي زندگي خواهند كرد كه از كمبود شديد آب در رنج هستند.
غذا: ميزان مصرف جهاني كالري در بين سال هاي ۲۰۰۵ ـ ۱۹۶۹ حدود ۱۵% افزايش يافت، با اين وجود در سال ۲۰۱۰ قريب به يك ميليارد نفر حداقل مصف كالري مورد نياز رژيم غذايي خود را به دست نياوردند.
انرژي: سرانه توليد گازهاي گلخانه اي در كشورهاي توسعه يافته ۵۰ برابر كشورهاي در حال توسعه مي باشد.
مواد معدني: توليد مصرف مواد معدني از سال ۲۰۱۰ـ ۱۹۶۰ به طور چشم گيري افزايش يافته است. براي مثال مصرف مس و سرب چهار برابر، ليتيوم حدود چهار برابر، تانتال و نيوبيم كه در بخش فناوري مورد استفاده قرار مي گيرد ۷۷ برابر شده است.
اين گزارش نيز به ارزيابي روند جمعيت شناسي در سرتاسر جهان مي پردازد كه در برگيرنده ي ميزان جمعيت، مرگ و مير، ساختار سني، مهاجرت و شهرنشيني و همچنين برجسته كردن روندهاي مختلف ملي و بين المللي مي باشد كه شامل:
ـ افزايش سالانه جمعيت جهان در دهه ي ۱۹۹۰ به اوج خود رسيد و نرخ رشد جمعيت از اواسط دهه ي ۱۹۶۰ كاهش يافته است. افزايش دائمي رشد جمعيت براي چند دهه آينده اجتناب ناپذير است اما براي مدت طولاني تر اينگونه نخواهد بود. پيش بيني مي شود بين سال هاي ۲۰۵۰ ـ ۲۰۱۰، ۳/۲ ميليارد نفر به جمعيت جهان افزوده شود كه اين جمعيت عمدتاً شهر نشين خواهد بود.
ـ جمعيت جهان در حال پير شدن مي باشد: در سال ۱۹۵۰، ۵% جمعيت جهان بالاي ۶۵ سال بودند، در سال ۲۰۱۰ به ۹% رسيد و انتظار مي رود در سال ۲۰۵۰ به ۲۰% افزايش يابد كه حدود ۲ ميليارد نفر خواهند بود. پيش بيني مي شود جمعيت بالاي ۶۵ سال بريتانيا از ۱۶% در سال ۲۰۱۰ به ۲۴% در سال ۲۰۵۰ افزايش يابد، اما تأثيرات ناشي از پيري و كهولت سن با بهبود سلامت افراد پير به طور قابل توجهي كاهش خواهد يافت.
اين گزارش علاوه بر آنكه نتيجه مي گيرد ميزان مصرف مصرف كنندگان بايد كاهش يابد و برنامه هاي بهداشت و تنظيم خانواده بايد مورد حمايت قرار داده شود، پيشنهادات ديگري را نيز ارائه مي دهد كه شامل:
ـ جمعيت و محيط زيست را نبايد دو مقوله جدا از هم پنداشته شود و تغييرات جمعيتي و تأثيرات بر آنها بايد شامل گفتگوها و طرح هاي اقتصادي و محيطي قرار گيرد.
ـ توليد ناخالص داخلي مقياس مناسبي براي اندازه ميزان خوشبختي نمي باشد و ميزان سرمايه طبيعي يك كشور را مشخص نمي كند. مقياس جامع و شاملي بايد طراحي شود تا بتوان ميزان و ارزش دارايي هاي يك كشور را اندازه گرفت.
ـ بايد سيستم هاي نوين اجتماعي ـ اقتصادي و نهادهاي مربوطه كه بر رشد روز افزون مواد متكي نمي باشند گسترش پيدا كنند، كه اين عمل منجر به ايجاد سياست هاي هدفمند دولت مي باشد تا بر مصرف منابع كه تأثيرات گسترده اي را در بر خواهد داشت متكي نمي باشد.
ـ افزايش جمعيت در كشورهاي در حال توسعه باعث مي شود از هم اكنون تا سال ۲۰۵۰ هر پنج روز يك شهر با جمعيت يك ميليوني ايجاد و گسترش يابد.
«سرجان سلستون مي گويد: «در آخر همه بايد تلاش كنيم تا جهاني را بسازيم كه در آن هر شخص فرصت رشد و بالندگي را پيدا كند. دانش مي تواند در دست يافتن به اين هدف به ما كمك كند. دانش نه تنها در گسترش راهكارهاي عملي كه به بهبود سلامت، سطح زندگي، بهينه سازي منابع كمك مي كند، بلكه به ما در تشخيص مشكلات بالقوه همانند بيماري ها، يا تأثير گازهاي گلخانه اي كمك شاياني مي كند. اما دانش نوش دارو نيست و دانشمندان به تنهايي نمي توانند چالش هايي را كه با آن رو در رو هستيم، حل كنند. اگر بخواهيم با آينده با اطمينان رو به رو شويم بايد انسان ها همين حالا به طور جمعي و سازنده عمل كنند.»
«سرجان سلستون» يافته هاي كليدي اين گزارش را براي اعضاي نمايندگان سازمان ملل در نيويورك در تاريخ يك مي ۲۰۱۲ (۱۲/۲/۹۱) پيش از آغار كنفرانس ۲۰+ Rio بيان كرد.
خلاصه گزارش:
قرن ۲۱ دوران بحراني و بسيار مهمي براي بشر و اين كره خاكي مي باشد. جمعيت جهان به ۷ ميليارد در سال ۲۰۱۱ رسيد و پيش بيني هاي سازمان ملل حاكي از آن است كه تا سال ۲۰۵۰ جمعيت كره زمين به ۸ تا ۱۱ ميليارد خواهد بود. تأثيرات بشر بر اين كره خاكي باعث به وجود آمدن نگراني هاي بسيار شده است، و در مناطق ثروتمند جهان سرانه مصرفي مواد (موردنياز زندگي) فراتر از آن است كه بتواند جمعيت ۷ ميلياردي و يا بيشتر را تأمين كند. اين حقيقت در تقابل شديد با جمعيت ۲/۱ ميلياردي مي باشد كه در فقر شديد به سر مي برند و مي خواهند خود را از وضعيت نجات دهند. به نظر مي رسد ميزان زاد و ولد در كشورهاي كمتر توسعه يافته بسيار زياد است در حالي كه نرخ زاد و ولد كشورهاي بيشتر توسعه يافت همانند آسيا و آمريكاي لاتين در پايين ترين سطح خود قرار دارد. علي رغم كاهش نرخ زاد و ولد در سر تا سر دنيا، جمعيت جهان همچنان با نرخ ۸۰ ميليون در سال در حال رشد مي باشد، و دليل آن حركت جمعي رو به رشدي است كه در نسل جوان وجود دارد. نرخ رشد جمعيت جهان هم اكنون رو به كاهش است، ليكن كشورهاي فقير نه اين كاهش را تجربه مي كنند و نه از آن بهره اي مي برند.
تعداد جمعيت و ميزان مصرف هر دو موضوع بسيار مهمي مي باشند: مجموع افزايش جمعيت جهان و افزايش مصرف مواد مرود نياز حيات تأثيرات پيش بيني نشدني را بر اين كره خاكي خواهد داشت. همچنان كه هر دوي آنها هم زمان افزايش پيدا مي كنند، نشانه هاي تأثيرات، بازخوردها و تغييرات غير قابل برگشت به طور نگران كننده اي پديدار مي شود. بين جمعيت، ميزان مصرف و محيط زيست رابطه اي مستقيمي وجود ندارد. زيرا محيط طبيعي و سيستم هاي اجتماعي ـ اقتصادي بشر پيچيده مي باشند. ظرفيت زمين براي برآورد كردن نيازهاي انسان محدود مي باشد، اما اين محدوديت ها بسته به سبك زندگي كه انتخاب مي كنيم و ميزان مصرف ارتباط دارد؛ اين موارد به آنچه كه مورد استفاده قرار مي گيرد وابسته است و اينكه چيزي و چگونه به نظر مي رسد براي سلامتي و خوشبختي انسان ضروري مي باشد.
تغيير در ميزان جمعيت به وسيله توسعه اقتصادي، عوامل اجتماعي و فرهنگي و همچنين تغييرات محيطي ايجاد مي شود. كاهش ميزان زاد و ولد و مرگ و مير در فرهنگ هاي مختلف، در زمينه هاي مختلف و گسترده اجتماعي ـ اقتصادي و با سرعت هاي مختلف ايجاد مي شود. كشورهايي همچون ايران و كره جنوبي بيش از كشورهاي اروپايي و آمريكاي شمالي و با سرعت بيشتر توانسته اند اين مرحله، طي كنند.
موضوع جمعيت تنها در خصوص افزايش نفوس نمي باشد بلكه تغيير در ساختار سني، مهاجرت و شهرنشيني را به همراه خود دارد...
كشورهاي در حال توسعه در هر پنج روز شهري معادل يك ميليون نفري را تا سال ۲۰۵۰ مي سازند. رشد سريع و بدون وقفه جمعيت شهرنشين با خود سبك زندگي و رفتار قابل توجهي را به همراه خواهد داشت: ما يحتاج زندگي خود را چگونه و با چه چيزي تأمين مي كنند، ميل به فرزند دار شدن در بين آنها چقدر است... برنامه ريزي شهري به منظور جلوگيري از گسترش ذاغه نشيني كه آسيب شديد به رفاه اشخاص و جامعه مي زند بسيار ضروري مي نمايد.
«ما در نشست ۲۰+ ريودوژانيرو از تمام دولت ها خواستيم تا موضوع جمعيت را به دقت مورد توجه قرار دهند و متعهد شوند و آينده عادلانه اي را نه بر پايه مصرف گرايي مواد براي ملت هاي خود بلكه بر پايه نيازهاي جامعه جهاني در حال حاضر و در آينده بنا كنند.»
در اين گزارش روند مصرف يا به عبارتي ديگر چهار منبع اصلي مورد توجه و بررسي قرار گرفته هست. آمار ويژه مورد توجه قرار گرفته اين منابع شامل:
آب: مصرف آب كودكي كه در كشور هاي توسعه يافته زندگي مي كند ۵۰ ـ ۳۰ مرتبه بيشتر از كودكي است كه در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي كند، هم اكنون تخمين زده مي شود كه تا سال ۲۰۵۰، ۱۸۰۰ ميليون نفر در كشور يا مناطقي زندگي خواهند كرد كه از كمبود شديد آب در رنج هستند.
غذا: ميزان مصرف جهاني كالري در بين سال هاي ۲۰۰۵ ـ ۱۹۶۹ حدود ۱۵% افزايش يافت، با اين وجود در سال ۲۰۱۰ قريب به يك ميليارد نفر حداقل مصف كالري مورد نياز رژيم غذايي خود را به دست نياوردند.
انرژي: سرانه توليد گازهاي گلخانه اي در كشورهاي توسعه يافته ۵۰ برابر كشورهاي در حال توسعه مي باشد.
مواد معدني: توليد مصرف مواد معدني از سال ۲۰۱۰ـ ۱۹۶۰ به طور چشم گيري افزايش يافته است. براي مثال مصرف مس و سرب چهار برابر، ليتيوم حدود چهار برابر، تانتال و نيوبيم كه در بخش فناوري مورد استفاده قرار مي گيرد ۷۷ برابر شده است.
اين گزارش نيز به ارزيابي روند جمعيت شناسي در سرتاسر جهان مي پردازد كه در برگيرنده ي ميزان جمعيت، مرگ و مير، ساختار سني، مهاجرت و شهرنشيني و همچنين برجسته كردن روندهاي مختلف ملي و بين المللي مي باشد كه شامل:
ـ افزايش سالانه جمعيت جهان در دهه ي ۱۹۹۰ به اوج خود رسيد و نرخ رشد جمعيت از اواسط دهه ي ۱۹۶۰ كاهش يافته است. افزايش دائمي رشد جمعيت براي چند دهه آينده اجتناب ناپذير است اما براي مدت طولاني تر اينگونه نخواهد بود. پيش بيني مي شود بين سال هاي ۲۰۵۰ ـ ۲۰۱۰، ۳/۲ ميليارد نفر به جمعيت جهان افزوده شود كه اين جمعيت عمدتاً شهر نشين خواهد بود.
ـ جمعيت جهان در حال پير شدن مي باشد: در سال ۱۹۵۰، ۵% جمعيت جهان بالاي ۶۵ سال بودند، در سال ۲۰۱۰ به ۹% رسيد و انتظار مي رود در سال ۲۰۵۰ به ۲۰% افزايش يابد كه حدود ۲ ميليارد نفر خواهند بود. پيش بيني مي شود جمعيت بالاي ۶۵ سال بريتانيا از ۱۶% در سال ۲۰۱۰ به ۲۴% در سال ۲۰۵۰ افزايش يابد، اما تأثيرات ناشي از پيري و كهولت سن با بهبود سلامت افراد پير به طور قابل توجهي كاهش خواهد يافت.
اين گزارش علاوه بر آنكه نتيجه مي گيرد ميزان مصرف مصرف كنندگان بايد كاهش يابد و برنامه هاي بهداشت و تنظيم خانواده بايد مورد حمايت قرار داده شود، پيشنهادات ديگري را نيز ارائه مي دهد كه شامل:
ـ جمعيت و محيط زيست را نبايد دو مقوله جدا از هم پنداشته شود و تغييرات جمعيتي و تأثيرات بر آنها بايد شامل گفتگوها و طرح هاي اقتصادي و محيطي قرار گيرد.
ـ توليد ناخالص داخلي مقياس مناسبي براي اندازه ميزان خوشبختي نمي باشد و ميزان سرمايه طبيعي يك كشور را مشخص نمي كند. مقياس جامع و شاملي بايد طراحي شود تا بتوان ميزان و ارزش دارايي هاي يك كشور را اندازه گرفت.
ـ بايد سيستم هاي نوين اجتماعي ـ اقتصادي و نهادهاي مربوطه كه بر رشد روز افزون مواد متكي نمي باشند گسترش پيدا كنند، كه اين عمل منجر به ايجاد سياست هاي هدفمند دولت مي باشد تا بر مصرف منابع كه تأثيرات گسترده اي را در بر خواهد داشت متكي نمي باشد.
ـ افزايش جمعيت در كشورهاي در حال توسعه باعث مي شود از هم اكنون تا سال ۲۰۵۰ هر پنج روز يك شهر با جمعيت يك ميليوني ايجاد و گسترش يابد.
«سرجان سلستون مي گويد: «در آخر همه بايد تلاش كنيم تا جهاني را بسازيم كه در آن هر شخص فرصت رشد و بالندگي را پيدا كند. دانش مي تواند در دست يافتن به اين هدف به ما كمك كند. دانش نه تنها در گسترش راهكارهاي عملي كه به بهبود سلامت، سطح زندگي، بهينه سازي منابع كمك مي كند، بلكه به ما در تشخيص مشكلات بالقوه همانند بيماري ها، يا تأثير گازهاي گلخانه اي كمك شاياني مي كند. اما دانش نوش دارو نيست و دانشمندان به تنهايي نمي توانند چالش هايي را كه با آن رو در رو هستيم، حل كنند. اگر بخواهيم با آينده با اطمينان رو به رو شويم بايد انسان ها همين حالا به طور جمعي و سازنده عمل كنند.»
«سرجان سلستون» يافته هاي كليدي اين گزارش را براي اعضاي نمايندگان سازمان ملل در نيويورك در تاريخ يك مي ۲۰۱۲ (۱۲/۲/۹۱) پيش از آغار كنفرانس ۲۰+ Rio بيان كرد.
خلاصه گزارش:
قرن ۲۱ دوران بحراني و بسيار مهمي براي بشر و اين كره خاكي مي باشد. جمعيت جهان به ۷ ميليارد در سال ۲۰۱۱ رسيد و پيش بيني هاي سازمان ملل حاكي از آن است كه تا سال ۲۰۵۰ جمعيت كره زمين به ۸ تا ۱۱ ميليارد خواهد بود. تأثيرات بشر بر اين كره خاكي باعث به وجود آمدن نگراني هاي بسيار شده است، و در مناطق ثروتمند جهان سرانه مصرفي مواد (موردنياز زندگي) فراتر از آن است كه بتواند جمعيت ۷ ميلياردي و يا بيشتر را تأمين كند. اين حقيقت در تقابل شديد با جمعيت ۲/۱ ميلياردي مي باشد كه در فقر شديد به سر مي برند و مي خواهند خود را از وضعيت نجات دهند. به نظر مي رسد ميزان زاد و ولد در كشورهاي كمتر توسعه يافته بسيار زياد است در حالي كه نرخ زاد و ولد كشورهاي بيشتر توسعه يافت همانند آسيا و آمريكاي لاتين در پايين ترين سطح خود قرار دارد. علي رغم كاهش نرخ زاد و ولد در سر تا سر دنيا، جمعيت جهان همچنان با نرخ ۸۰ ميليون در سال در حال رشد مي باشد، و دليل آن حركت جمعي رو به رشدي است كه در نسل جوان وجود دارد. نرخ رشد جمعيت جهان هم اكنون رو به كاهش است، ليكن كشورهاي فقير نه اين كاهش را تجربه مي كنند و نه از آن بهره اي مي برند.
تعداد جمعيت و ميزان مصرف هر دو موضوع بسيار مهمي مي باشند: مجموع افزايش جمعيت جهان و افزايش مصرف مواد مرود نياز حيات تأثيرات پيش بيني نشدني را بر اين كره خاكي خواهد داشت. همچنان كه هر دوي آنها هم زمان افزايش پيدا مي كنند، نشانه هاي تأثيرات، بازخوردها و تغييرات غير قابل برگشت به طور نگران كننده اي پديدار مي شود. بين جمعيت، ميزان مصرف و محيط زيست رابطه اي مستقيمي وجود ندارد. زيرا محيط طبيعي و سيستم هاي اجتماعي ـ اقتصادي بشر پيچيده مي باشند. ظرفيت زمين براي برآورد كردن نيازهاي انسان محدود مي باشد، اما اين محدوديت ها بسته به سبك زندگي كه انتخاب مي كنيم و ميزان مصرف ارتباط دارد؛ اين موارد به آنچه كه مورد استفاده قرار مي گيرد وابسته است و اينكه چيزي و چگونه به نظر مي رسد براي سلامتي و خوشبختي انسان ضروري مي باشد.
تغيير در ميزان جمعيت به وسيله توسعه اقتصادي، عوامل اجتماعي و فرهنگي و همچنين تغييرات محيطي ايجاد مي شود. كاهش ميزان زاد و ولد و مرگ و مير در فرهنگ هاي مختلف، در زمينه هاي مختلف و گسترده اجتماعي ـ اقتصادي و با سرعت هاي مختلف ايجاد مي شود. كشورهايي همچون ايران و كره جنوبي بيش از كشورهاي اروپايي و آمريكاي شمالي و با سرعت بيشتر توانسته اند اين مرحله، طي كنند.
موضوع جمعيت تنها در خصوص افزايش نفوس نمي باشد بلكه تغيير در ساختار سني، مهاجرت و شهرنشيني را به همراه خود دارد...
كشورهاي در حال توسعه در هر پنج روز شهري معادل يك ميليون نفري را تا سال ۲۰۵۰ مي سازند. رشد سريع و بدون وقفه جمعيت شهرنشين با خود سبك زندگي و رفتار قابل توجهي را به همراه خواهد داشت: ما يحتاج زندگي خود را چگونه و با چه چيزي تأمين مي كنند، ميل به فرزند دار شدن در بين آنها چقدر است... برنامه ريزي شهري به منظور جلوگيري از گسترش ذاغه نشيني كه آسيب شديد به رفاه اشخاص و جامعه مي زند بسيار ضروري مي نمايد.
