مقاله علمی حجت الاسلام سیدپیمان غنایی با عنوان:

فقه حکومتی در اندیشه متفکر فرزانه استاد حسینی (ره)

«از ضرور تها و رویکرد بایسته تا مبانی اصولی و چارچوب قواعد»

10 مهر 1403 ساعت 11:58


چکیده مقاله
مرحوم استاد حسینی به دلیل شخصیت و دغدغه های عمیق اجتماعی خویش و جایگاهی که برای دین در مدیریت روند تحولات اجتماعی و تاریخی قائل بودند از آسیب شناسی ویژه ای نسبت به کاستی های تفقه در عرصه حکومت و مدیریت جامعه برخوردارند.
در نگاه ایشان مهمترین کاستی فقاهت موجود، عدم درک ضرورت پرداختن به صورت مسئله ای مهم با عنوان «چگونگی استناد تصمیمات حکومت درباره تنظیم نسبتهای میان متغیرهای موضوعات کلان اجتماعی به اسلام» است. ایشان ضمن تبیین دقیق مختصات احکام حکومتی به معنای احکام مربوط به چنین تصمیماتی دستیابی به آن را نیازمند تکامل تفقه در جهت استنباط نظام احکام کلی، توصیفی ارزشی و تکلیفی در سطوح توسعه و کلان و خرد و در نهایت چگونگی استناد احکام تناسبات کیفی و کمی میان متغیرهای موضوعات کلان اجتماعی به اسلام می دانند. رویکرد ایشان نیز برای دستیابی به چنین احکامی عبارتست از: تکامل منطق و روش تفقه با تأکید بـه توسعه استلزامات عقلی از خطابات وحیانی؛ در واقع ایشان در مقابل رویکردهایی که سعی در توسعه جایگاه منبعی عقل برای توسعه اجتهاد دارند بر توسعه فهم دلالتهای زبانی خطابات شرعی از طریق توسعه روش فهم استلزامات عقلى خطابات تأکید دارند، لذا با طرح مبانی زبان شناختی و معرفت شناختی مورد نیاز و همچنین مباحث مربوط به ماهیت معیارها و شاخصه های حجیت تلاش می نمایند تا زیرساخت و چارچوب اولیه ای را برای توسعه قواعد سه گانه ،عرفی، عقلی و عقلایی در فهم از خطابات شارع ایجاد نمایند.
به تعبیر دیگر ایشان به دنبال توسعه معانی خطابات وحیانی در سه لایه ارتکازات عرفی اعتبارات عقلایی و الزامات عقلی با تکیه بر قواعد جدیدی هستند که حجیت آنها نیز اثبات شده باشد و در عین حال بتواند مبنای استنباط نظام نسبت های کیفی و اولویت های حاکم میان احکام کلی التزامی و در نهایت استناد احکام حکومتی مورد نظر ایشان قرار گیرد.

محورهای مطرح شده در این مقاله:
خاستگاه اندیشه و سیر تطور
ویژگی‌های شخصیتی
دغدغه‌های اجتماعی و تطور اندیشه
ضرورت‌های تکامل تفقه و ویژگی‌های فقه متکامل
رویکرد بایسته در تکامل تفقه تا مقیاس حکومتی
مبانی بایسته و چارچوب قواعد در اصول فقه حکومتی
مبانی بایسته در تفسیر حجیت و یقین در فهم خطابات وحیانی
چارچوب قواعد در تکامل حجیت و توسعه دلالت‌های زبانی

مشاهده مقاله


کد مطلب: 1262

آدرس مطلب: https://www.foeq.ir/vdcc.eqsa2bqiila82.html

فرهنگستان علوم اسلامی قم  https://www.foeq.ir