علم دینی
آنچه در این پرونده میخوانید دیدگاه صاحب نظران فرهنگستان علوم اسلامی قم در رابطه ی دین و علم می باشد.
 
 
 
کد مطلب: 1069
آیت الله میرباقری:
ادبیات انقلاب باید به ادبیات تمدنی تبدیل شود/ عهدمان را نو کنیم
تاریخ انتشار : شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۶ ساعت ۱۳:۴۴
 
آیت الله محمد مهدی میرباقری، عضو مجلس خبرگان گفت: دو خلا فروکاسته شدن عهد تعلق ما به اسلام و عدم بازتولید ادبیات انقلاب در قالب ادبیات دوران گذار به سمت تمدن، موجب ایجاد مشکلات فعلی ماست.
 
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی قم، به نقل از مهر، به همت جمعی از جوانان جهادی و با حمایت «سازمان بسیج دانشجویی»، «دفتر مطالعات فرهنگی انقلاب اسلامی» و «فرهنگستان علوم اسلامی قم»‌، همایش «پاسداشت اندیشه جهادی» به‌منظور پاسداشت خدمات جهادگر پیشکسوت، حسینعلی عظیمی، روز سه‌شنبه با سخنرانی آیت‌الله سیدمحمدمهدی میرباقری، در سالن بصیرت مجتمع فرهنگی ۱۳ آبان (لانه جاسوسی) برگزار شد.

آیت الله سید محمد مهدی میرباقری در این مراسم در سخنانی با اشاره به فرازهایی از نهج البلاغه درباره شرایط جزیره العرب و و وضعیت مردم آن و مواجهه آنها با ایران و روم به عنوان دولتهای پیشرفته آن زمان، گفت: با بعثت پیامبر یک دوران جدید شروع شد. یک حقیقتی از عالم غیب تجلی کرده و انسان های دیگری ساخته شدند و اتفاقات عظیمی افتاد.

آیت الله میرباقری ادامه داد: انسان هایی که بت می پرستیدند تبدیل شدند به انسان های جهادگر بزرگ، شهدای بدر و احد، سلمان ها و ابوذرها و همه اینها با بعثت یک انسان و یک رسول اتفاق افتاده است. همین اتفاق آدمها را آدم دیگر و جهان را جهان دیگری کرده است.

وی خاطرنشان کرد: در داستان موسی(ع) خداوند متعال نقل می کند وقتی بنابر هماوردی با موسی شد و قرار شد تا ساحران بیایند و سحر خود را در معرض نمایش قرار بدهند به فرعون خطاب می کنند که اگر ما غلبه کردیم پاداشی هم خواهیم داشت؟ و فرعون پاداشی که برای آنها مقرر می کند و می گوید شما در پیشگاه ما مقرب خواهید شد.

آیت الله میرباقری اضافه کرد: این افراد به جایی می رسند که وقتی با موسی(ع) برخورد می کنند به او ایمان می آورند. اما فرعون آنها را تهدید کرد و آنها به فرعون می گویند که هر داوری که می خواهی بکن.

وی یادآور شد: تلقی من این است که امام بزرگوار ما از آن شخصیت های بزرگ بود. او نفسی را در دوران ما دمید که اتفاقات عظیمی افتاد و یک قدرت جدیدی در عالم ظاهر شد. در دوران اوج قدرت های مادی و غلبه قدرت های مادی یک قدرت جدید در عالم ظاهر شد و موازنه قدرت را برهم زد و فضای جهان را به نفع اسلام و معنویت تغییر داد و تمامیت تمدن غرب را در معرض فروپاشی قرار داد. این حقیقت عظیمی است که اتفاق افتاد.

فروکاست اسلام از حقیقت فراتمدنی به یک فرهنگ و شریعت، علت انحلال نهادهای انقلابی

آیت الله میرباقری عنوان کرد: تاثیر نفس این مرد بزرگ، انسان هایی را تربیت کرد که در جهان دیگری زیست می کردند و گویا اهل عالم دیگری بودند و برای اینکه راه امام ادامه پیدا کنند یک طرح هایی را زیر نظر حضرت امام (ره) درانداختند و در مقابل ساختارهای رسمی آن دوران که در امتداد ساختارهای دولت مدرن و امتداد جریان غرب و تجدد بود ساختارهای موازی با انگیزه های جدید و ساختارهای جدید را ایجاد کرد. آدم‌هایی درست شدند که واقعا به دنبال برتری جویی نبوده و اهل عالم دیگری بودند.

وی اظهار داشت: قرآن، دنیای فرعون و قارون را تحقیر می کند. خداوند دستور داد تا زمین قارون و تمام دارایی هایش را بلعید. بعد از تحقیر دنیای قارون خداوند فرمود آخرتی است و آن را برای کسانی قرار دادیم که در زمین به دنبال برتری جویی و فساد نیستند. آن نفس روح بخش امام برای کسانی است که حتی در انتخاب بند کفش هم به دنبال برتری جویی نیستند و اهل ایثار و گذشت هستند.

آیت الله میرباقری افزود: معتقد هستم که انقلاب اسلامی آغاز این اتفاق در کشور افتاده بود. یکی از امتیازهای جهاد سازندگی این بود که کسی دنبال برتری جویی نبود. آنجا همانند یک صندوقی بود که همه سعی می کردند بیشتر بریزند و کمتر بردارند. به عبارتی بهتر آدم های جدیدی درست شده بودند. حرکت انقلاب اسلامی ساختارهای موازی را درست کرد و آدم های جدید ساخته شدند تا رسیدیم به دوران سازندگی که یک سری از ساختارها پایدار شدند و همانند بسیج به الگوهایی برای منطقه و جهان تبدیل شدند.

آیت الله میرباقری ادامه داد: البته برخی از آنها هم به خصوص در دوران سازندگی کم کم منحل شدند. سوال من این است که چرا آن عهد جدید و آن عهدی که با خدا و پیغمبر بسته شده بود و آدم هایی که دنیا را کفش خود هم به حساب نمی آوردند، عوض شدند؟ چرا گاهی هنوز همان آدمها در فضا جدید وقتی دو هم جمع می شوند دنبال زیاده خواهی و سهم خواهی اند؟ چه اتفاقی افتاده است؟

وی خاطرنشان کرد: تلقی من این است که یکی از علت های عدم پایداری همان تغییر عهد است. آن رویکردی که ما به اسلام داشتیم و آن را حقیقتی فراتمدنی می دیدیم که می تواند همه عرضه های حیات ما را هدایت کند آرام آرام تبدیل شد به افرادی که درکشان از اسلام در حد و اندازه یک فرهنگ یا حداکثر شریعت است و آنها بودند که کار و زمام امور را در دست گرفتند.

آیت الله میرباقری اضافه کرد: الان هم هستند. مدیرانی خوبی هستند. نماز شب می خوانند. صدقه می دهند. نماز اول وقت می خوانند و خمس می دهند ولی وقتی بحث از اسلام و تمدن اسلامی، حرکت تمدنی و درگیری در مقیاس تمدنی با دنیای غرب پیش می آید پای به میدان نمی گذارند. آنها فقط یک تعلق فرهنگی به اسلام دارند. وقتی اینگونه شد ما یک فرهنگ در دل یک تمدن می شویم. بنابراین ساخت دنیای ما بر اساس آن دنیای مدرن می شود و آن مناسبات اینجا حاکم می شود و اگر این مناسبات حاکم شد آدم ها نیز آدم های دیگری می شوند.

غربی‌ها درگیری آینده خود را با تمدن اسلامی می‌دانند

وی یادآور شد: وقتی عهد خود را با اسلام تغییر بدهیم و به جای تعلق تمدنی به اسلام تعلقی در حد و اندازه یک فرهنگ داشته باشیم و تا اینقدر این تعلق تنزل پیدا کند دیگر اسلام را یک فرهنگ می بینیم. در این دوران بیداری اسلامی و تحول ایجاد شده در جهان به مرزی رسیده که دشمنان ما نام آن را دوران برخورد تمدن ها می گذارند. آنها می گویند اسلام تمدنی است که از نو احیاء شده و می بینیم که درگیری غرب عمدتاً با تمدن اسلامی است.

آیت الله میرباقری عنوان کرد: هانتینگتون یکی از متفکرین و مسئولین شورای روابط خارجی آمریکا این نظریه «برخورد تمدن ها» را بیان کرد و بر اساس این نظریه هم به قول خودشان از آغاز قرن بیست و یکم، جنگ جهانی چهارم را راه انداختند. در این دوران که آنها می گویند اسلام به عنوان یک تمدن در حال حیات مجدد است و به عنوان یک رقیب در برابر لیبرال دموکراسی قرار دارد در چنین دورانی تعلق عده ای به اسلام در حد و اندازه یک فرهنگ است و هر وقت صحبت از علم دین می کنیم وحشت می کنند.

وی اظهار داشت: وقتی جریان تعلق به اسلام در حد یک فرهنگ تنزل پیدا کرد و پرچم دار سازندگی در کشور و کسانی که مسیر سازندگی کشور به دستان آنها افتاد که نگاهشان به تمدن نگاه دیگری است و غرب را یک تمدن و اسلام را یک فرهنگی می دانند چنین اتفاقی خواهد افتاد. بنابراین یکی از اصلی ترین عوامل آن را فروکاسته شدن تعلق به اسلام از سطح اسلامی که می تواند منشاء شکل گیری یک تمدن و بلکه یک فراتمدن باشد به یک فرهنگ است. طبیعی است که در دوره توسعه فرهنگی که می خواهند نقش فرهنگ های متفاوت را ببینند فرهنگ اسلام ذیل تمدن غرب قرار می گیرد.

ادبیات انقلاب باید به ادبیات تمدنی تبدیل شود

آیت الله میرباقری تصریح کرد: در این شرایط جهاد سازندگی و آن فداکاری ها یعنی چه؟ زیرا باید ساختارهای جدید با مدیریت های تازه شکل بگیرد. نکته دوم این است که به نظر می رسد ما نسل انقلاب تلاش نکردیم ادبیات انقلاب و نهضت را به ادبیات سازندگی تبدیل کنیم. ادبیات نهضت باید به ادبیات کاربردی تبدیل شود. ادبیات انقلاب باید به ادبیات تمدنی تبدیل شود.

وی در ادامه سخنان خود در این مراسم گفت: به نظرم دو خلا فروکاسته شدن عهد تعلق ما به اسلام و عدم بازتولید ادبیات انقلاب در قالب ادبیات دوران گذار به سمت تمدن، موجب ایجاد مشکلات فعلی ما است. بنابر این مجددا باید به دوران جهادسازندگی بازگردیم. زیرا با حرکت جهادی از نو می توانیم به اهداف خود برسیم.

آیت الله میرباقری افزود: این بحث که ما در دوران توسعه نیافتگی هستیم یک اشکال دارد. زیرا به این معنی است که ما به تمام آنچه که در تمدن غرب است تعلق داریم. انسانی که انسان دوران امام و انقلاب بود تبدیل شد به انسانی که متعلق به دوران تجدد و پسا تجدد است. به نظرم این تصادفی اتفاق نمی افتد بلکه مهندسی شده است. کسانی کار را در دست گرفتند که در عهد نسبت به اسلام با امام همراه نبودند.

وی ادامه داد: تعهد و تعلق امام به اسلام در حد یک فرهنگ نبود، بلکه امام مدعی عصر ظهور بود. امام انقلاب خود را مقدمه عصر ظهور و عبور از تمامیت حیات مدرن می دانست. پس این اتفاق باید رخ بدهد و ما باید برگردیم و آن عهد را از نو تجدید کنیم.

آیت الله میرباقری خاطرنشان کرد: بنابر این معتقد هستم که آن حیات جهادی باید از نو احیا شود. حیاتی که کارکردن در آن اولا برای خداوند باشد. مقصود ما هم جهاد همه جانبه است. حیات جهادی یعنی حیات کار کردن برای خداوند. این انسان ها بزرگتر از دنیا هستند و تلاش آنها فانی در این دنیا نیست. بلکه اراده آنها از افق این دنیا بیشتر و بالاتر است.

وی اضافه کرد: نکته دوم این است که حیات جهادی حیاتی است که کارکردن خالصانه برای خداوند در یک درگیری با جبهه مقابل را به دنبال دارد. البته نمی خواهم جهاد را با مقاتله فیصله بدهم زیرا وسعت جهاد بیشتر از مقاتله است. این جهاد طرف مقابل دارد و به وسعت درگیری با جبهه مقابل و به وسعت برنامه جبهه مقابل توسعه پیدا می کند.

آیت الله میرباقری یادآور شد: الان جبهه ای که با آن درگیر هستیم کدام جبهه است؟ عمده آن جبهه تمدن غرب و جریان های همسو با او در جهان، منطقه و دنیای اسلام است. یعنی مسلمانان توسعه گرا که مدل آن ترکیه است یا مسلمانان با قرائت سلفی از اسلام که نمونه آن عربستان است. این دو روایت آمریکایی از اسلام هستند.

وی عنوان کرد: ما با جبهه عظیمی روبرو هستیم. جبهه ای که بعد از انقلاب های ایدئولوژیک، فلسفی، علمی و صنعتی وارد عصر جدید شده است. مسیری را دارد طی می کند که گویا تمام انقلاب های گذشته در حال یکی شدن در این دوران جدید هستند. چیزی الان دارد اتفاق می افتد و فضای مجازی که دارد شکل می گیرد و توسعه ای که پیدا می کند به نظرم چیزی معادل انقلاب فلسفی، علمی و صنعتی گذشته است و در حال ساختن جهان جدیدی هستند که در آن معنی دولت، ملت، حکمرانی، اقتصاد و مفهوم زیست سیاسی کلا تغییر می کند.

وی تصریح کرد: جهاد یعنی اینکه ما باید در این میدان درگیر شویم، آن هم یک درگیری همه جانبه در مسیر خدای متعال، بنابراین تلقی من این است که اتفاقی که ما برای ادامه آن مسیر جهادی باید رقم بزنیم یکی این است که باید روحیه جهادی، روحیه کار فی سبیل الله و روحیه درگیری همه جانبه با جبهه دشمن را تقویت کنیم. یکی از مهمترین های آن تبری از دشمن است. آفت زمانه ما غرب گرایی، توسعه گرایی و احساس عقب افتادگی از غرب و توسعه نیافتگی است که در حیات اجتماعی ما دمیده می شود و این بلای کار جهادی و مدیریت الهی است.

آیت الله میرباقری ادامه داد: بنابر این اولین قدم مقابله با غرب گرایی و به تعبیر رهبر بزرگوارمان تعبیر قرآنی جهاد کبیر است. البته منظور از جهاد کبیر عدم اطاعت از کفار و منافقین در تمامی عرصه ها است. آنها به دنبال طرح تاریخی استحاله مومنین هستند. حضرت آقا باید یک جهاد کبیری کنند که راه این نفوذ را ببندند. یکی از ارکان جهاد فی سبیل الله ایجاد آگاهی، خودآگاهی، بصیرت، بیداری، دشمن شناسی و ایجاد یک سد پولادین در برابر نفوذ دشمن است.

وی خاطرنشان کرد: منظورم این است که به هیچ وجه به هیچ یک از برنامه های آنها نباید اعتماد داشت زیرا آنها کافر هستند. بحث ما مرزبندی جغرافیایی نیست بلکه مرزبندی فرهنگی است. زیرا هستند افرادی که در جامعه غرب زندگی می کنند اما آدم های موحد درجه یکی هستند و از این طرف هم هستند افرادی که در جغرافیای اسلام زندگی می کنند و وابسته به دنیای کفر هستند. به همین دلیل ما به دنبال مرزبندی نیستیم بلکه در حال تعریف مرزبندی ایدئولوژیک هستیم. بنابراین ما نیاز به یک مرزبندی بسار جدی داریم و هیچ اعتمادی به دستگاه کفر نیست.

آیت الله میرباقری اضافه کرد: ما باید حتی با علم آنها نیز مبارزه کنیم و این به معنای این نیست که نباید قله های علم آنها را فتح کنیم. ما حتما باید علم جدیدی را ایجاد کنیم. اگر می خواهیم مسیر جهادی ادامه پیدا کند اول باید حیات جهادی احیا بشود. احیای حیات جهادی یعنی ایجاد روحیه درک یک میدان مجاهده و یک درگیری عظیم، ورود به این میدان، کار برای خدا کردن، تلاش برای خداوند متعال کردن و خود را وقف خداوند کردن و بعد از جهاد کبیر به اطاعت نکردن و استحاله نشدن و اعتماد نکردن به دستگاه کفر با تمام وسعتی که دارد است و سپس بازسازی و ساختن است.

عهدمان را نو کنیم

وی یادآور شد: اگر بخواهیم وارد ساختن برای مردم شویم نیاز به عقلانیت داریم که باید آن را خودمان تولید کنیم. بنابراین تا این عقلانیت تولید نشود جهاد سازندگی به صورت یک کار بزرگ احیاء نخواهد شد. بنابراین یکی عهد ما باید نو بشود و آدم هایی نو و متعلق به اسلام شویم. آن هم نه تعلق فرهنگی بلکه تعلق تمدنی و نکته دوم بکوشیم که رفتار در چارچوب تمدن سازی را تبدیل به عقانیت و دانش کنیم.
Share/Save/Bookmark