فرهنگستان علوم اسلامی قم 28 فروردين 1397 ساعت 17:15 https://www.foeq.ir/vdci.yazct1au3bc2t.html -------------------------------------------------- بررسی نقش شبکه های اجتماعی عنوان : جایگاه فقهی حفظ حقوق شهروندان در پیام رسان ها حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا پیروزمند -------------------------------------------------- بحث فضای مجازی به علت ضریب نفوذ فوق العاده ای که دارد، طبیعتاً موضوع بسیار مهمی برای همه کشورها و بخصوص نظام جمهوری اسلامی است. اهمیت این مقؤله در ایران اسلامی به این دلیل است که نقطه ثقل این پیام رسان ها، متأسفانه در خارج از مرزهای ما قرار دارند و این موضوع تهدیدات متنوع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ای را متوجه نظام اسلامی کرده است. متن : به گزارش پایگاه اطلاع رسانی فرهنگستان علوم اسلامی به نقل از خبرگزاری مهر، حجت الاسلام  والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی، درباره ضرورت توجه به پیام رسان های داخلی و بومی و همچنین تحلیل محتوایی فتوای رهبری معظم در این باب مصاحبه ای انجام داده اند که گزارش آن ارائه می گردد: *** استاد پیروزمند در ابتدای این مصاحبه گفت: بحث فضای مجازی به علت ضریب نفوذ فوق العاده ای که دارد، طبیعتاً موضوع بسیار مهمی برای همه کشورها و بخصوص نظام جمهوری اسلامی است. اهمیت این مقؤله در ایران اسلامی به این دلیل است که نقطه ثقل این پیام رسان ها، متأسفانه در خارج از مرزهای ما قرار دارند و این موضوع تهدیدات متنوع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ای را متوجه نظام اسلامی کرده است. اوج این تأثیرات، متأسفانه در مناقشات سیاسی صورت گرفته در ایام پایانی سال گذشته بود که این پیام رسان ها بعضاً معاند، با سوء استفاده از مطالبات مردمی، جوّ روانی و ملتهبی را در ایران اسلامی ایجاد کردند و سعی در برهم زدن امنیت و آرامش جامعه داشتند. وی گفت: بعد از این اتفاقات بود که رجوع به پیام رسان های داخلی، جدی تر مورد توجه مسئولین و متولیان امور قرار گرفت. در این میان عده ای که شاید منافعشان با پیام رسان های خارجی پیوند خورده بود و یا اطمینانی به پیام رسان های داخلی نداشتند، با ایجاد شبه و تردید سعی در تخطئه لزوم توجه به پیام رسان های داخلی داشتند. مهمترین بحثی که در این باب، در بین قائلین و مخالفین پیام رسان های داخلی وجود داشت، موضوع عدم اطمینان مردم به حفظ اطلّاعات و حریم خصوصی آنان در پیام رسان های داخلی بود. رهبری، صراحتاً با این بیان، هرگونه سوء برداشت معاندین و دسیسه چینان را چه در داخل و چه در خارج، نسبت به استفاده از پیام رسان های داخلی، خنثی نمودند. پیروزمند اظهار داشت: به نظر می رسد؛ فرمایش مقام معظم رهبری(دامت برکاته) در این باب که فرمودند: «ورود به عرصه شخصی و خصوصی افراد در این حوزه شرعاً جایز نیست»، خط بطلانی بود بر تمام ادعاها و برداشت های ناصوابی که در این زمینه وجود داشت. اساساً می بایست گفت که مخاطب این سخن رهبری، هم دست اندرکاران فضاهای مجازی داخلی بودند که شاید این امر را خیلی جدی متصّور نبودند و هم پاسخی بود برای آن دسته افرادی که امنیت و حفظ حریم شخصی افراد را مهم قلمداد می کردند. عضو هیأت علمی فرهنگستان علوم اسلامی ادامه داد: در واقع رهبری، صراحتاً با این بیان، هرگونه سوء برداشت معاندین و دسیسه چینان را چه در داخل و چه در خارج، نسبت به استفاده از پیام رسان های داخلی، خنثی نمودند. علی ای حال، این موضوع، مقؤله بسیار جدی و مهمی است که امنیت و آرامش و استقلال نظام اسلامی را تأمین می نماید و حضور فعالانه در عرصه رسانه ای، بایسته ای است که نمی بایست تصمیم گیری در این حوزه را به بیگانگان و معاندین نظام اسلامی واگذار کرد. وی با بیان اینکه نقش مردم در این عرصه بسیار مهم است، گفت: مردم فهیم ایران اسلامی با تشخیص منافع و مصالح کشور می بایست دست دسیسه چینان و معاندین ایران اسلامی را از فضای مجازی کشور کوتاه کنند. اساساً در بحث فقه رسانه، می بایست بیان کرد که در این حوزه، دو جنبه قابل تفکیک از یکدیگر وجود دارد. حفظ حقوق فرد فرد شهروندان که از پیام رسان ها استفاده می کنند، مهمترین موضوع در بحث فقه رسانه ای است. پیروزمند در ادامه گفت: این همان دغدغه ای است که در بیانات رهبری معظم به آن اشاره شده است و حفظ و پاسداشت حریم خصوصی افراد مورد تأکید قرار گرفته است. جنبه دیگر فقه رسانه، توجه به قابلیت ها جمعی ای است که پیام رسان ها دارا هستند و یا می توانند ایجاد نمایند. تحلیل رفتار و مناسبات اجتماعی و مردمی و بررسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت جامعه و تغییرات فرهنگی در اقلیم های مختلف، از اهم جریان سازی هایی هستند که پیام رسان ها می توانند ایجاد نمایند. وی در این باره توضیح داد: منظور از قابلیت های جمعی در این باب، داده کاوی هایی هستند که این پیام رسان ها می توانند با استفاده از آن جریان سازی نمایند و معاندین و یا متخاصمین داخلی و خارجی را نسبت به نظام اسلامی تهیج کنند. تحلیل رفتار و مناسبات اجتماعی و مردمی و بررسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت جامعه و تغییرات فرهنگی در اقلیم های مختلف، از اهم جریان سازی هایی هستند که پیام رسان ها می توانند ایجاد نمایند. این پژوهشگر در ادامه گفت: تشخیص اولویت ها و واکسینه کردن جامعه نسبت به القائات نامتعارف و هجمه های بیگانگان، رویکرد دیگری است که در موضوع فقه رسانه می توان به آن ورود کرد. به عبارتی دیگر رویکرد ورود فقه به عرصه فضای مجازی می بایست بیش از حقوق افراد و تعیین مواجهات در عرصه رسانه ای مورد توجه قرار گیرد. اینکه آیا قراردادن اطلاعات افراد در مظان بهره برداری سایر افراد آن هم در اقصی نقاط جهان، مناسب است یا خیر؟ و یا اصولاً هرگونه اطلاعاتی قابل پردازش هستند یا خیر؟ مهمترین مقؤلاتی هستند که می تواند مورد توجه فقه رسانه قرارگیرند. اگر اینگونه لحاظ گردد، قطعاً احکام فقهی و احکام اجتماعی فقه رسانه، بسیاری از مصالح و منافع جامعه را مورد تأکید قرار خواهند داد و این امر شبهات و سوء برداشت ها را برطرف خواهد کرد. وی افزود: فضای مجازی و عرصه های رسانه ای در واقع پدیده های نوظهوری هستند که به سرعت و ضریب نفوذ بسیار بالا توانسته اند جای خود را در حیات و معاش مردم باز کنند و هم اینک کمتر شخصی است که بتواند خارج از این چارچوب، به فعالیت و تحقیق علمی و شخصی بپردازد. همین ضرورت عملی، نیاز مبرم به بررسی و تحلیل محتوای این پیام رسان ها را مشخص تر می نماید. پیروزمند با بیان اینکه دشمنان نظام اسلامی به صورت جدی در پی بهره برداری های مناسب با منافع خود از این شبکه ها و پیام رسان ها هستند، گفت: سرمایه گذاری های بزرگ و عظیم این معاندین در این باب، خود گویای این مطلب است. در این مسیر نقش مردم و مسئولین در برهم زدن معادلات نظام سکولار و صهیونیسم غرب، بسیار بسیار حائز اهمیت است. ایجاد فضای وسیع و پهنای باند قابل استفاده و توسعه سخت افزاری، از ابتدایی ترین مسئولیت های مسئولین در این بخش است. وی گفت: نقطه مهم و قابل توجه، تحلیل و دقت در مبانی محتوایی این کانال های پیام رسانی است. بنابراین ایجاد بستر و محیط مناسب و امن از اهم بایسته های مسئولین در این مقؤله هستند. باید توجه داشت که نسل جوان ما به شدت در معرض سوء استفاده دشمنان و معاندین نظام قرار دارند. نظام سرمایه داری غربی با تغییر رویکرد و استفاده نابجا از فضاهای رسانه ای، بابی تازه در بهره برداری و استثمار و جاسوسی از سایر ملّت ها باز کرده است. وی در پایان گفت: هوشیاری و عدم وابستگی به این بسترهای نامناسب، قطعاً دشمنان را در رسیدن به امیال و خواسته های نامشروع شان ناکام خواهد گذاشت. قطعاً استفاده از ظرفیت های داخلی و تکیه بر توان بومی کشور، ایران اسلامی را در این مسیر واکسینه خواهد کرد. نکته بسیار مهم در این پروسه قطعاً؛ حضور علما و کارشناسان خبره دینی و همراه با موضوع شناسی آنها است. به طور قطع، این امر نیز همانند سایر مواجهات این عزیزان، می تواند در خنثی سازی و برهم زدن معادلات دشمنان مؤثر واقع گردد و نظام اسلامی را در مسیر رشد و شکوفایی اخلاقی و اجتماعی مساعدت نماید.